Ciepło na krawędzi. Polskie ciepłownictwo grzęźnie w kryzysie

Raport Forum Energii wskazuje, że ciepło systemowe trafia dziś do około połowy gospodarstw domowych, a sieci ciepłownicze w kraju mają łącznie prawie 23 tys. km - to jeden z najwyższych wyników w Europie. Ciepłownictwo i ogrzewnictwo są drugim sektorem energetycznym w Polsce pod względem strumienia energii, zaraz po elektroenergetyce.

Jednocześnie sektor odpowiada za 17 proc. krajowych emisji CO₂. W 2023 roku wyniosły one łącznie 60 mln ton, z czego 34,5 mln ton pochodziło z ciepłownictwa systemowego, a 25,2 mln ton z indywidualnych źródeł.

W ubiegłym roku spalono 18,7 mln ton węgla, 5,2 mld m³ gazu i 15,3 mln ton biomasy. Ta ostatnia odpowiada aż za 89 proc. odnawialnych źródeł energii w sektorze, co pokazuje niski udział innych technologii bezemisyjnych, jak geotermia czy energia słoneczna.

Eksperci Forum Energii podkreślają, że polskie ciepłownictwo systemowe rozwija się zbyt wolno. - W kolejnych odsłonach Polityki Energetycznej Polski ciepłownictwo systemowe było traktowane jak "młodszy brat" elektroenergetyki, bez jasno określonej wizji i celów - ocenia Andrzej Rubczyński, Doradca Programu Ciepłownictwo w Forum Energii.

- Dziś sektor znalazł się na radarach decydentów nie dzięki spektakularnym sukcesom, lecz wskutek kryzysu cenowego i gwałtownego wzrostu kosztów ogrzewania. Wojna w Ukrainie i wahania cen paliw pokazały słabe strony ciepłownictwa, wynikające z dużego udziału paliw kopalnych i powolnej modernizacji - podkreśla.

Z raportu wynika, że jednostkowa emisja CO₂ w ciepłownictwie systemowym spadła w ciągu dekady o niespełna 5 proc. System taryfowy dodatkowo zniechęca do inwestycji - w 2023 roku przedsiębiorstwa ciepłownicze odnotowały stratę 5,12 mld zł, przy kosztach paliw ponad dwukrotnie wyższych niż dziesięć lat wcześniej.

- Bon ciepłowniczy łagodzi skutki kryzysu, ale nie rozwiązuje jego przyczyn - przede wszystkim niskiej efektywności energetycznej budynków i uzależnienia od paliw kopalnych. Realna poprawa wymaga reformy systemu taryf, inwestycji w modernizację budynków i rozwój nowoczesnych technologii, takich jak pompy ciepła, sieci niskotemperaturowe czy odzysk ciepła - wskazuje Piotr Kleinschmidt, Dyrektor Programu Ciepłownictwo w Forum Energii.

Raport pokazuje, że Polska pozostaje liderem w spalaniu węgla w gospodarstwach domowych - odpowiada za 75 proc. całego zużycia w UE. Jednocześnie od 2015 roku konsumpcja gazu wzrosła o 36 proc., co stwarza ryzyko tzw. pułapki gazowej. Choć emisje CO₂ w ogrzewnictwie indywidualnym spadły o 23 proc., to przede wszystkim dzięki biomasie, a udział innych źródeł odnawialnych pozostaje marginalny.

Rozwój pomp ciepła, kolektorów słonecznych czy instalacji prosumenckich przebiega wolniej niż w innych krajach Unii Europejskiej. Zdaniem ekspertów dopiero kompleksowa strategia, obejmująca scenariusz WAM z Krajowego Planu Energetyczno-Klimatycznego, może tchnąć nowe życie w sektor.

Forum Energii apeluje o opracowanie długoterminowej strategii transformacji ciepłownictwa, która połączy rozwój systemów ciepłowniczych, modernizację budynków, większy udział OZE i zdolność reagowania na potrzeby Krajowego Systemu Elektroenergetycznego.

Jesteśmy na Google News. Dołącz do nas i śledź Strefę Biznesu codziennie. Obserwuj StrefaBiznesu.pl!

źródło: Forum Energii