Prognoza plonów 2025: Mniej zbóż, rzepak zaskoczył

Wiosenne chłody, lokalne przymrozki i niedobór opadów do połowy maja ograniczyły wzrost wielu roślin. Natomiast czerwcowe i lipcowe deszcze nawalne oraz gradobicia dopełniły lokalnie dzieła. Jednocześnie bardzo dobre przezimowanie i korzystny stan ozimin wiosną poprawiły ogólną sytuację produkcyjną. Prognoza plonów 2025 daje więc zróżnicowany obraz — zależny nie tylko od upraw, ale też regionu i momentu sezonu.

Choć całkowita powierzchnia upraw zbóż podstawowych z mieszankami spadła o ok. 3% i wyniosła około 5,5 mln ha, GUS prognozuje lekki wzrost plonów. Konkretnie to spodziewa się wzrostu średnio o 3% w stosunku do 2024 r. Plony zbóż podstawowych z mieszankami mają wynieść 46,2 dt/ha, a całkowite zbiory tej grupy oszacowano na 25,4 mln ton. Taki wynik jest zaledwie 0,1% większy niż rok wcześniej. Wyraźnie widać jednak różnicę między zbożami ozimymi a jarymi:

• zboża ozime — zbiory prawdopodobnie wyniosą 21,7 mln ton, co oznacza wzrost o 3% (0,6 mln t),
• zboża jare — spadek aż o 12% (0,5 mln t), czyli do poziomu 3,7 mln ton.

Najbardziej ucierpiały właśnie uprawy jare, dla których przymrozki w kwietniu i maju oraz przesuszenie gleby były szczególnie dotkliwe. Ostatecznie, choć prognoza plonów 2025 dotycząca zbóż średnio wzrosła, to całkowity przyrost zbiorów jest symboliczny i wyraźnie nierównomierny.

Rzepak i rzepik w 2025 r. zaskoczyły pozytywnie. Dzięki dobremu przezimowaniu i silnym roślinom jesienią, a także poprawie wilgotności gleby w maju i czerwcu, plantacje utrzymały wysoką kondycję. Chociaż lokalnie wiosną rzepak przemarzł.

Powierzchnia uprawy rzepaku w Polsce wzrosła o ok. 9% w porównaniu do roku 2024. Konkretnie wyniosła 1,1 mln ha. Zbiory szacuje się na 3,6 mln ton, czyli mają być o ok. 11% większe niż rok wcześniej. To znaczący wzrost, który daje oddech producentom rzepaku po słabszych sezonach. Należy jednak dodać, że lokalnie notowano uszkodzenia przymrozkowe także w czasie kwitnienia. Również ich wpływ był jednak ograniczony.

Siewy buraków cukrowych rozpoczęto w marcu, ale warunki początkowo były niesprzyjające. Mianowicie stwierdzaliśmy na większości terenu Polski deficyt opadów i przymrozki. Poza tym doszło na Lubelszczyźnie do znacznych strat w wyniku żerowania szarka komośnika. W efekcie konieczny był przesiew ok. 8 tys. ha. Uwaga, szkodnik ten nie jest już wyłącznie problemem Lubelszczyzny. Przesuwa się bowiem coraz bardziej na zachód, sięgając zasięgiem Wielkopolski. Generalnie w 2025 r. powierzchnia upraw buraków wyniosła 0,3 mln ha. Czyli jest mniejsza niż w roku poprzednim. GUS nie podaje jeszcze dokładnych plonów, ponieważ będą one zależeć od dalszego przebiegu pogody. Jednak stan plantacji oceniono jako zróżnicowany. Niskie uwilgotnienie gleby do połowy maja oraz utrudniona pielęgnacja i chemiczne zabiegi chwastobójcze mogą odbić się negatywnie na ostatecznych zbiorach. Słaby początek sezonu może być trudny do nadrobienia. Jednakże wilgoci w glebie na razie w lipcu roślinom okopowym nie brakuje. Dlatego przyrosty masy mogą być pokaźne. Czekamy na dalszy przebieg pogody.

Trwałe użytki zielone dobrze przezimowały, a wegetacja ruszyła już w marcu. Niestety, wiosenna susza i chłody opóźniły wzrost roślin łąkowych. Do tego stopnia, że pierwszy pokos przeprowadzano dopiero pod koniec maja i przez cały czerwiec. Plony pierwszego pokosu łąk trwałych oceniono na ok. 27,3 dt/ha. Zbiory siana wyniosły ok. 6,3 mln ton. Jednak zastrzeżono, że jakość była niższa z powodu deszczowej pogody podczas zbiorów. Zwiększona wilgotność wpłynęła pozytywnie na odrosty, ale wielu rolników zebrało siano zbyt mokre lub zapleśniałe. Ostatecznie to oznacza większe straty paszowe w sezonie jesienno-zimowym.

Prognoza plonów 2025 pokazuje, że polskie rolnictwo mierzy się z ogromną zmiennością warunków. Z jednej strony wysokie plony rzepaku i nieco lepsze zbóż ozimych dają powód do umiarkowanego optymizmu. Z drugiej — pogorszenie jakości siana i niepewna sytuacja buraków to wyraźne sygnały ostrzegawcze. Źródło: GUS