Hybryda a olej. Musisz wiedzieć, jaki możesz do niej stosować
Rosnąca rola hybryd na rynku motoryzacyjnym
Pojazdy hybrydowe zyskują coraz większe uznanie wśród europejskich kierowców, także w Polsce. Jak wynika z danych Instytutu Badań Rynku Motoryzacyjnego SAMAR, liderem wśród napędów jest na polskim rynku benzyna, z udziałem wynoszącym 30,22%. Drugie miejsce zajmują mikrohybrydy (26,73%), a trzecie – z niewielką stratą – klasyczne hybrydy, które z roku na rok umacniają swoją pozycję. Kupujący cenią sobie m.in. niskie zużycie paliwa w cyklu miejskim oraz postrzegają samochody hybrydowe jako niezawodne i niemal bezobsługowe.
Jednak, aby w pełni cieszyć się z zalet napędów hybrydowych, należy bezwzględnie przestrzegać zaleceń fabrycznych dotyczących oleju silnikowego. Specyfika pracy jednostki spalinowej sprawia, że przed olejem stawiane są wyjątkowo wysokie wymagania. Co ważne – im bardziej zaawansowana hybryda, tym wspomniane wymagania są wyższe.
Czym się wyróżniają hybrydy?
W samochodach hybrydowych zabudowano dwie różne jednostki napędowe. W przypadku współczesnych pojazdów jest to połączenie silnika spalinowego (najczęściej benzynowego) i silnika elektrycznego wraz z mniejszym lub większym magazynem energii. W przypadku najtańszych hybryd, popularnie nazywanych mikrohybrydami (inaczej – mild hybrid) silnik spalinowy pracuje cały czas, a sekcja elektryczna ma niewielką moc oraz mikroskopijny akumulator; służy wyłącznie do odzyskiwania energii podczas hamowania i wspomagania nią silnika w trakcie przyspieszania. Ich udział w rynku rośnie głównie ze względów ekologicznych, ponieważ nie oferują aż takich korzyści, jak pełne hybrydy. Układy mikrohybrydowe umożliwiają wyłączanie silnika np. na światłach, a potem płynne załączenie przy naciśnięciu na pedał gazu. Dodatkowo niewielki silnik elektryczny, pełniący najczęściej również funkcję alternatora, wspomaga silnik spalinowy podczas przyspieszania, ale jest to relatywnie nieznaczne wsparcie.
Główną zaletą mikrohybrydy w porównaniu z samochodem spalinowym jest niższa emisja spalin w cyklu miejskim. W pełnych hybrydach moc silnika elektrycznego oraz jego akumulator pozwalają na jazdę w trybie elektrycznym. W najdroższych hybrydach typu plug-in napęd elektryczny umożliwia jazdę w trybie bezemisyjnym nawet przez kilkadziesiąt kilometrów – dokładnie tak, jak samochodem elektrycznym. Akumulatory trakcyjne doładowują się rekuperacyjnie, ale można je ładować również ze źródła zewnętrznego.
Dlaczego standardowy olej nie wystarcza?
Jednym z największych wyzwań dla olejów silnikowych w pojazdach hybrydowych są częste uruchomienia i wyłączenia jednostki spalinowej – niezależnie od rodzaju napędu hybrydowego. Silnik rzadko osiąga optymalną temperaturę roboczą, co oznacza, że pracuje w warunkach niedogrzania. To z kolei zwiększa ryzyko przyspieszonego zużycia, zwłaszcza w kontekście smarowania.
W przypadku pełnych hybryd oraz hybryd typu plug-in dochodzi jeszcze problem nagłego wejścia na obroty przez zimny silnik – na przykład w sytuacji, gdy pojazd rusza w trybie elektrycznym i dopiero przy prędkości 50–60 km/h uruchamiany jest silnik spalinowy. Takie gwałtowne włączenia i wyłączenia są szczególnie niekorzystne dla jednostek wyposażonych w turbosprężarkę. Praca na wysokich obrotach, a następnie szybkie zatrzymanie silnika znacząco obciąża ułożyskowanie turbosprężarki.
Oleje do hybryd – technologia na miarę wyzwań
Producenci olejów silnikowych sięgają po najbardziej zaawansowane rozwiązania, by sprostać specyfice pracy jednostek hybrydowych. Kluczowe znaczenie ma tu szybka cyrkulacja oleju po uruchomieniu silnika – dlatego standardem są produkty o bardzo niskiej lepkości, jak 0W-20, a w niektórych przypadkach nawet 0W-8. Tylko wtedy możliwe jest maksymalne skrócenie momentu pracy „na sucho”, czyli zanim olej dotrze do wszystkich punktów smarowania.
Oleje przeznaczone do hybryd muszą również zawierać skuteczne dodatki przeciwzużyciowe, aktywne już w niższych temperaturach roboczych. Warto pamiętać, że w typowym cyklu pracy do oleju przedostaje się część niespalonego paliwa – często wzbogaconego tzw. „eco-dodatkami”. Olej musi być na nie odporny, a także wykazywać dużą stabilność chemiczną, by nie dochodziło do przyspieszonego utleniania czy żelowania.
- Dobór oleju do samochodu hybrydowego jest niezwykle ważny – i to nie tylko w okresie gwarancyjnym. To może być zaskoczenie dla wielu użytkowników hybryd, ponieważ najpopularniejsze na rynku modele mają pod maską niewysilone, wolnossące jednostki benzynowe, które na pierwszy rzut oka wydają się „niewymagające”. Jednak ze względu na specyfikę ich eksploatacji, zastosowanie oleju odpowiedniej klasy, zgodnej z zaleceniami producenta, ma kluczowe znaczenie. Warto też od czasu do czasu pozwolić silnikowi popracować dłużej w trasie, by odparowały resztki paliwa i wody nagromadzonej na skutek pracy w trudnych warunkach – mówi Andrzej Husiatyński, ekspert z Działu Technicznego TotalEnergies.
