Chwościk – rosnący problem w uprawie buraka cukrowego

Uprawa buraków jest wciąż opłacalna, pomimo niższych cen gwarantowanych. Przy polaryzacji przekraczającej 16% i plonach powyżej 70t/ha jej dochodowość można porównać z zyskami otrzymywanymi z produkcji zbóż. W momencie siewów buraków znamy minimalną cenę skupu surowca, co przy dużej zmienności cen zbóż i ogólnej niepewności geopolitycznej jest ogromnym atutem – bezcenną gwarancją, która przemawia za tą uprawą.

W ostatnich latach nastąpiła wręcz rewolucja w agrotechnice. Tradycyjną orkę zastąpiły systemy bezorkowe, precyzyjne dawkowanie nawozów ograniczyło nakłady na ich zakup. Do tego nastąpił ogromny postęp w hodowli. Nowe odmiany są znacznie wydajniejsze. Plony cukru z hektara w ciągu ostatniego dziesięciolecia zwiększyły się o blisko 30%. Największym wyzwaniem pozostaje ochrona plantacji. Warunki pogodowe zwiększają presję ze strony szkodników i chorób, a kurczący się asortyment ś.o.r. znacząco ogranicza  możliwości efektywnej walki.

Tradycyjnie najbardziej problematyczne jest zwalczanie chwościka buraka.

Ten grzyb staje się szczególnie niebezpieczny po zwarciu się międzyrzędzi. Duża powierzchnia liści sprawia, że wilgotność łanu ulega podwyższeniu, co zapewnia komfortowe warunki rozwoju tej chorobie. Infekowane są liście. Przy dużej presji usychają i odpadają. W informacji zwrotnej na ich utratę rośliny tworzą nowe. Energia zamiast na budowę plonu – korzenia  – przeznaczana jest na tworzenie nowych organów asymilacyjnych. Pierwsze objawy choroby są zauważalne mniej więcej po trzech tygodniach od infekcji. I to jest ostatni moment na wykonanie zabiegu fungicydowego. Do określania terminu oprysku warto skorzystać z rośliny testowej – buraka ćwikłowego. Chwościk zazwyczaj pojawia się na nim wcześniej niż na buraku cukrowym. Pojawienie się symptomów na tej roślinie jest sygnałem do wykonania oprysku plantacji buraków cukrowych. Zwalczanie chwościka będzie skuteczne, jeśli nie dopuści się do jego dalszego rozwoju.

Z uwagi na nadmierne eksploatowanie substancji aktywnych do walki z tym patogenem, chwościk zdołał wykształcić odporność na znaczną ich część. Niską efektywność działania wykazują między innymi strobiluryny i fenpropidyna, które są stosowane pojedynczo. Ograniczony asortyment fungicydów oraz ryzyko pojawiania się ras grzybów odpornych na zastosowane do ich zwalczania substancje utrudniają ochronę buraków.

W tym roku producenci otrzymali nowe narzędzie do walki z chwościkiem. Preparat Propulse 250 SE, który zawiera dwie substancje czynne: fluopyram i protiokonazol. Jego skuteczność zapewnia ich komplementarne działanie. Pierwsza z nich cechuje się bardzo wysoką efektywnością w zwalczaniu chorób buraka. Nie tylko chwościka, ale i mączniaka prawdziwego, rdzy i brunatnej plamistości liści. Obie wykazują podobny efekt stymulacji roślin jak strobiluriny. Mają pozytywny wpływ na fizjologię rośliny. Synergia ich działania wpływa na uzyskanie bardzo dobrych właściwości zwalczania podstawowych chorób w uprawie buraków, przede wszystkim zaś chwościka.

Jednak, aby to narzędzie było skuteczne w szerszej perspektywie, należy je rozsądnie używać. Pamiętać o przestrzeganiu zasad dotyczących użycia ś.o.r. Przede wszystkim stosować rotację różnych grup chemicznych aplikowanych w ciągu jednego sezonu, zaś w przypadku zaobserwowania obniżonej wrażliwości danego patogenu na określoną substancję aktywną stosować środek o innym mechanizmie działania. Należy pamiętać, iż namnażanie grzybów odpornych jest na ogół wynikiem nieprzemyślanych decyzji dotyczących sposobu ochrony przed chorobami. Aby fungicydy efektywnie działały należy je stosować w zalecanej dawce i w optymalnym terminie. Dodatkowo trzeba monitorować poziom wrażliwości zwalczanego grzyba. To proste zasady, które do minimum wyeliminują zjawisko odporności i sprawią, że plantacje będą skutecznie zabezpieczone przed pełnym spektrum najczęściej występujących w uprawie buraka chorób. Przy zastosowaniu odpowiedniej agrotechniki opłacalność uprawy buraka cukrowego wciąż jest atrakcyjna.