Największy blamaż krzyżowców. Armia papieża uciekła w popłochu

Po śmierci Jana Husa w 1415 roku, jego nauki zyskały szerokie poparcie w Czechach, prowadząc do powstania ruchu husyckiego. Reformacyjne idee Husa, krytykujące nadużycia Kościoła katolickiego, spotkały się z ostrą reakcją zarówno papiestwa, jak i cesarza Zygmunta Luksemburskiego, którzy postrzegali je jako zagrożenie dla porządku religijnego i politycznego w Europie. W odpowiedzi na rosnący wpływ husytów, zorganizowano kilka krucjat mających na celu ich stłumienie.

W 1431 roku, po nieudanych próbach pokojowego rozwiązania konfliktu, papież i cesarz zdecydowali się na kolejną, piątą już krucjatę przeciwko husytom. Na czele armii krzyżowców stanął legat papieski, kardynał Giuliano Cesarini, a dowództwo wojskowe objął Fryderyk I Hohenzollern.

Siły krzyżowców, liczące około 30 000 żołnierzy, składały się z rycerzy z różnych regionów Europy, w tym Niemiec, Alzacji, Flandrii, Holandii i Zelandii.

Na początku sierpnia 1431 roku armia krzyżowców wkroczyła na terytorium Czech, kierując się w stronę miasta Domažlice. 10 sierpnia rozpoczęto oblężenie miasta, które miało strategiczne znaczenie dla dalszych działań militarnych.

Obrońcy Domažlic, zdając sobie sprawę z powagi sytuacji, wysłali posłańca z prośbą o pomoc do Prokopa Wielkiego, jednego z głównych dowódców husyckich, który stacjonował w rejonie Beroun.

Prokop, długo się nie namyślając, w ciągu dwóch dni przebył z armią około 80 km, docierając w okolice Chotěšova. Po krótkim odpoczynku i dołączeniu lokalnych ochotników, husyci kontynuowali marsz, docierając w pobliże Domažlic 14 sierpnia około godziny 14:00.

Nadciągnięcie husytów wywołało panikę w szeregach krzyżowców. Legenda głosi, że na dźwięk husyckiego chorału "Ktož jsú boží bojovníci" morale krzyżowców załamało się, co doprowadziło do ich chaotycznej ucieczki. Husyci, wykorzystując zamieszanie, zaatakowali i rozbili siły przeciwnika.

Bitwa pod Domažlicami zakończyła się całkowitą klęską krzyżowców. Z licznych wojsk jedynie dwie kolumny, liczące około 300 wozów każda, zdołały wycofać się przez Waldmünchen do Bawarii. Pozostali krzyżowcy zostali rozbici lub uciekli w nieładzie, rabując własne tabory.

Kardynał Cesarini, zagrożony przez własnych żołnierzy, zmuszony był do ucieczki z pola bitwy w przebraniu zwykłego żołnierza. Jego szaty, papieska bulla oraz inne kosztowności wpadły w ręce husytów. Oprócz tego husyci zdobyli broń ciężką, zapasy amunicji, prochu, pieniądze, konie i naczynia.

Bitwa pod Domażlicami ukazuje, jak połączenie sprawnej organizacji, wysokiego morale i determinacji może przeważyć nad liczebną przewagą przeciwnika. Zwycięstwo husytów nie tylko osłabiło pozycję papiestwa i cesarstwa, ale także zmusiło Europę do ponownego przemyślenia kwestii husyckiej, prowadząc ostatecznie do podjęcia negocjacji pokojowych.

Ryniewicz Z., Leksykon bitew świata, Warszawa 2008.