Pożegnalna rajza po Elektrociepłowni w Zabrzu. "Zapowiada się rekordowo". Jeszcze można się zapisać

Niedawno media obiegła wiadomość, że Zabrze sprzedało zabytkową elektrociepłownię grupie Arche. Ta planuje szeroko zakrojoną modernizację i przekształcenie obiektu. 5 lipca odbędzie się tam „pożegnalna rajza” – oprowadzanie z pasjonatami lokalnej historii.

– Rajza po Elektrociepłowni Zabrze zapowiada się rekordowo. Na ten moment zapisanych jest trzysta osób – mówi Łukasz Zimnoch prezes stowarzyszenia Wrazidlok.

Zapisać się można przez stronę internetową Wrazidloka. We wtorek lub środę skończą się zapisy.

Łukasz Zimnoch wskazuje, że Elektrociepłownia Zabrze to pierwszy obiekt wielkiej energetyki zawodowej na terenie Górnego Śląska. Powstała w 1897 roku – rok przed bliźniaczą elektrownią w Königshütte, w dzisiejszym Chorzowie. Te dwa obiekty stanowiły oś zasilającą serce Górnego Śląska. Obiekt w Zabrzu imponuje do dziś. Prezes Wrazidloka mówi, że „wewnątrz elektrociepłowni zmieściłby się cały zamek w Malborku”. Rozmiar to jednak nie wszystko.

– Kiedy oprowadzamy i pokazujemy elektrociepłownię, szczególnie zwracamy uwagę na wspaniałą architekturę. Westybul biura to perełka. Warto zobaczyć, że można budować gmachy przemysłowe na stulecia. Mamy tu czerwoną cegłę opartą o łuk rzymski. Ci, którzy przychodzą z zewnątrz, widzą modernistyczną fasadę i są zupełnie zaskoczeni po wejściu do środka – mówi Łukasz Zimnoch.

– W zakładzie są rzeczy, które trudno sobie wyobrazić, aby ktoś wybudował w takim miejscu. Są pięknie, gięte schody, albo zdobiony witraż. Jednym z najbardziej zachwycających miejsc na terenie elektrociepłowni, jest sala narad zarządu. Znajduje się tam oryginalny żyrandol oraz olbrzymie, bardzo ciężkie, choć zarazem praktyczne i bardzo wygodne krzesła. Ustawiono je wokół drewnianego stołu.

Dodaje, że choć dzisiaj węgiel generalnie jest utożsamiany z emisją, to na swój sposób elektrownia Zabrze, powstała w oparciu... o myśl ekologiczną. Choć dziś brzmi to jak ekoherezja, to jest w tym sporo sensu. Kopalnia w pobliżu elektrowni miała problem ze składowaniem pyłu i miału węglowego. Zalegał on na zwałach, a to sprawiało, że one pyliły i przeszkadzały mieszkańcom.

– Elektrownia Zabrze w soczewce skupia cały proces industrializacji Górnego Śląska. W jej pobliżu Salomon Izaak dokonał odkrycia węgla. Naprzeciwko elektrowni znajduje się przystanek. Pierwszym odbiorcą przemysłowym elektrowni były tramwaje, dopiero drugim Huta Donnersmarcka – opowiada Łukasz Zimnoch.

W Elektrociepłowni znajdują się dziesiątki świetnie zachowanych maszyn. Nasz rozmówca wyjaśnia, że większość z zachowanych, to powojenne urządzenia Skody. Wcześniejsze wyposażenie zostało wysłane przez Armię Czerwoną na wschód po wkroczeniu tu w czasie II Wojny Światowej. Kilka lat zajęło ponowne uruchomienie zakładu. W latach 60-tych elektrownia stała się elektrociepłownią i zaczęła wytwarzać ciepło przemysłowe do ogrzewania budynków.

Choć rajza po Elektrociepłowni została nazwana pożegnalną, to nie wiadomo, czy w przyszłości Wrazidlok nie wróci tutaj z kolejnymi propozycjami. Nie jest wykluczone, że w czasie prac rewitalizacyjnych lub bezpośrednio po nich, co jakiś czas będzie się tu odbywało oprowadzanie lub inne wydarzenia.

– Staramy się pokazywać dziedzictwo Górnego Śląska, w tym przemysłowe. Zwróciliśmy się do firmy Arche o zgodę na to, żebyśmy dalej mogli po tym obiekcie oprowadzać. Liczymy na dobrą współpracę, ale najbardziej liczymy na to, że ten obiekt dostanie drugie życie. Arche inwestuje w rzeczy, które są ważne z punktu widzenia śląskiej tożsamości – na przykład pałac w Siemianowicach – mówi Łukasz Zimnoch.