Praca w czasie upałów a obowiązki pracodawcy. To trzeba wiedzieć

Zgodnie z Kodeksem pracy (art. 207 § 2) oraz Rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 26 września 1997 r., temperatura w miejscu pracy powinna być dostosowana do rodzaju wykonywanej pracy. Obowiązują też konkretne minimalne limity:

• 18°C – w przypadku lekkich prac fizycznych i pracy biurowej,
• 14°C – przy pracy o większym wysiłku fizycznym.

W przypadku osób młodocianych i kobiet w ciąży, maksymalna dopuszczalna temperatura w pomieszczeniach biurowych to nadal 30°C. Jednak od 2025 roku w przepisach pojawiły się także konkretne limity maksymalne – choć pełne wejście w życie przepisów nastąpi dopiero 1 stycznia 2027 r. Do tego czasu obowiązują progi „reakcji” – czyli momenty, w których pracodawca ma obowiązek działać, nawet jeśli formalnie limit temperatury nie jest przekroczony:

• 28°C – w pomieszczeniach: trzeba zapewnić techniczne lub organizacyjne środki łagodzące (np. klimatyzację, wentylację, przerwy),
• 25°C – na otwartej przestrzeni: obowiązkowe napoje i możliwość skracania czasu pracy,
• 32°C – maksymalna temperatura przy dużym wysiłku fizycznym na otwartej przestrzeni (np. prace budowlane),
• 35°C – maksymalna temperatura w pomieszczeniach – ma obowiązywać od 2027 roku (z wyjątkami technologicznymi).

Tak. Jeśli wysoka temperatura realnie zagraża zdrowiu lub życiu, a warunki pracy nie zostały odpowiednio dostosowane, pracownik ma prawo odmówić wykonywania obowiązków. Potwierdza to zarówno Kodeks pracy, jak i interpretacje Państwowej Inspekcji Pracy.

Co ważne, odmowa pracy z powodu upału nie może skutkować żadnymi sankcjami ze strony pracodawcy, a także nie wpływa na utratę wynagrodzenia – pensja przysługuje w pełnej wysokości. Warto poinformować o zagrożeniu przełożonego, np. mailowo lub pisemnie, by decyzja o przerwaniu wykonywania lub odmowie wykonywania obowiązków zawodowych z powodu upałów była udokumentowana.

Upały wpływają nie tylko na komfort, ale i zdrowie pracowników. Dlatego zgodnie z przepisami pracodawca ma obowiązek wdrożenia działań zabezpieczających, takich jak:

• Zapewnienie napojów chłodzących: w pomieszczeniach, gdy temperatura przekracza 28°C i na otwartej przestrzeni już przy 25°C.
• Techniczne i organizacyjne dostosowanie miejsca pracy, czyli wentylacja, klimatyzacja, żaluzje, rolety przeciwsłoneczne, skrócenie czasu pracy lub wprowadzenie dodatkowych przerw regeneracyjnych (nieobowiązkowe, ale rekomendowane) oraz możliwość przesunięcia godzin pracy (np. start wcześniej rano).
• Dostosowanie warunków dla szczególnych grup – np. dla osób młodocianych, kobiet w ciąży, pracowników wrażliwych zdrowotnie.
• Monitoring temperatury – pracodawca powinien ją regularnie mierzyć i reagować, jeśli zbliża się do progów krytycznych.

Brak realizacji tych obowiązków może skutkować grzywną dla pracodawcy w wysokości od 1 000 do 30 000 zł, jako wykroczenie przeciwko przepisom BHP.

Choć wiele firm już teraz wdraża nowe standardy, to pełne, obowiązkowe limity maksymalnej temperatury w miejscu pracy zaczną obowiązywać dopiero od 1 stycznia 2027 r. Nowelizacja przepisów przewiduje:

• 35°C jako graniczną temperaturę w pomieszczeniach – po jej przekroczeniu praca powinna być wstrzymana lub ograniczona,
• 32°C przy pracach fizycznych na zewnątrz,
• obowiązek dokumentowania działań pracodawcy w sytuacjach przekroczenia temperatury (monitoring, decyzje organizacyjne itp.),
• wyjątki dla niektórych branż, np. służby ratunkowe, transport publiczny czy przemysł z procesami technologicznymi wymagającymi wysokich temperatur.