Program Profilaktyki Raka Piersi. Badanie może uratować życie

Trzeba się badać, to nic nie kosztuje, a może uratować życie. Tak powtarzają ekspertki NFZ na festynach gminnych i miejskich, dożynkach, spotkaniach w szkołach, czy w czasie wizyt mammobusów na rynkach wielkopolskich miejscowości. Choć w ostatnich latach wyniki leczenia raka piersi bardzo się w Polsce poprawiły, to z powodu tego nowotworu ciągle umiera kilka tysięcy kobiet rocznie.

Jednym z powodów wysokiej śmiertelności jest to, że rak piersi wykrywany jest za późno, w zaawansowanym stadium choroby, gdyż z profilaktycznej mammografii korzysta w Polsce niewiele ponad 30 procent uprawnionych kobiet. W naszym regionie sytuacja jest nieznacznie lepsza, bo na mammografię zgłasza się 38 procent uprawnionych Wielkopolanek, ale są miejsca, gdzie te statystyki wyglądają o wiele gorzej. W powiatach pleszewskim, kolskim, kępińskim i tureckim z Programu Profilaktyki Raka Piersi skorzystało mniej niż 30 procent kobiet spełniających kryteria.

Rak piersi, który jest wykryty w pierwszym stopniu zaawansowania, jest wyleczalny u ponad 90 procent chorych. Trzeba jednak badać się regularnie, by go wykryć, bo na wczesnym etapie nie daje żadnych objawów. Bezpłatne, finansowane przez NFZ badania mammograficzne są wykonywane w ramach I etapu Programu Profilaktyki Raka Piersi, adresowanego do kobiet w wieku 45-74 lat (biorąc pod uwagę rok urodzenia, a nie dokładną datę urodzin), które

• nie miały w ciągu ostatnich 24 miesięcy wykonywanej mammografii,
• zakończyły leczenie raka piersi i pięcioletni proces monitorowania po zakończonym leczeniu (otrzymały przy tym zalecenie badania co 12 miesięcy),
• zakończyły okres 5 lat od leczenia chirurgicznego raka piersi i pozostają w trakcie uzupełniającej hormonoterapii (HT) - i tu także wskazane są badania co 12 miesięcy.

Jeśli badanie mammograficzne nie wykaże obecności niepokojących zmian - to znakomicie. Ale jeśli w badaniu pojawią się nieprawidłowości, to pacjentka otrzymuje możliwość dalszego działania: zostanie skierowana do drugiego etapu programu pogłębionej diagnostyki, gdzie może skorzystać z porady lekarskiej, mammografii uzupełniającej lub USG piersi (decyzję o wykonaniu badania podejmuje lekarz), a także biopsji cienkoigłowej albo gruboigłowej (w zależności od rodzaju zmian).

- Po tych badaniach, jeśli zajdzie taka potrzeba, pacjentka jest kierowana na odpowiednie leczenie. Będzie się ono odbywało już poza programem, ale nadal u specjalistów, którzy mają kontrakt z NFZ - opowiada Marta Żbikowska-Cieśla, rzeczniczka prasowa Wielkopolskiego Oddziału Wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia w Poznaniu. - Badania w ramach programu profilaktycznego są bezpłatne i nie wymagają skierowania. Aby z nich skorzystać można zgłosić się do jednej z 27 w Wielkopolsce pracowni stacjonarnych lub wybrać pracownię mobilną, czyli mammobus. Harmonogram postoju mammobusów na dany miesiąc dostępny jest na stronie internetowej wielkopolskiego NFZ w zakładce: Profilaktyka. Na profilaktyczne badanie mammograficzne można zapisać się także za pomocą Internetowego Konta Pacjenta (IKP) lub korzystając z aplikacji MojeIKP.

NFZ dodaje, że pacjentki objęte opieką nad rodzinami wysokiego, dziedzicznie uwarunkowanego ryzyka zachorowania na raka piersi lub raka jajnika, a także objęte kompleksową opieką onkologiczną z powodu raka piersi, są wyłączone z udziału w programie, gdyż otrzymują pomoc w ramach innych projektów prozdrowotnych.

Program Profilaktyki Raka Piersi - jak wynika z informacji prowadzących go specjalistów z NFZ - przyciąga uwagę kobiet w różnym wieku, od młodych mam, przez panie aktywne zawodowo, do seniorek, mieszkające zarówno w dużych miastach, jak i w małych miejscowościach. Co ważne - są to często osoby, które wcześniej nie korzystały z badań, lub nawet nie planowały przeprowadzenia badania profilaktycznego. Teraz przychodzą z konkretnymi pytaniami i obawami - wiedzą, że mogą tylko zyskać: mieć pewność, że są zdrowe lub że mogą to zdrowie i życie uratować.

Specjalistki profilaktyki tłumaczą zatem, że kobiety w wieku 45-74 lat powinny wykonywać mammografię co dwa lata, a jeśli wystąpiły czynniki ryzyka - to częściej. Podkreślają, że badanie jest bezpłatne dla osób objętych programem, nie trzeba na nie mieć skierowania, lecz wystarczy okazać dowód osobisty. Wszystkie panie, również z grup wiekowych, których program nie obejmuje, powinny pamiętać o regularnym samobadaniu piersi.

- Podczas spotkań opowiadamy m.in. o samobadaniu piersi - mówi Grażyna Garbarek z Wielkopolskiego Oddziału Wojewódzkiego NFZ . - Najlepiej wykonywać je kilka dni po zakończeniu miesiączki, gdy piersi nie są obrzmiałe. W przypadku kobiet po menopauzie, raz w miesiącu, regularnie w wybranym stałym dniu. Trzeba zwracać uwagę na guzki, zgrubienia, zmiany w kształcie piersi, zaczerwienienia, wyciek z brodawki - i jeśli je odkryjemy, to należy je skonsultować z lekarzem. Podkreślamy przy tym, że choć samobadanie jest bardzo ważnym elementem profilaktyki, to nie zastępuje badań obrazowych, takich jak USG czy mammografia.

Na stoiskach profilaktycznych WOW NFZ, które pojawiają się podczas różnych wydarzeń, pracownicy informują nie tylko o Programie Profilaktyki Raka Piersi. Panie dowiedzą się tu także, jak korzystać z innych programów m.in. profilaktyki szyjki macicy, ale też mogą zapoznać się z rozwiązaniami prozdrowotnymi oferowanymi przez NFZ, jak Diety NFZ, Akademia NFZ czy aplikacja Moje Fizjo Plus.