Toruń: Zabytek ze wzgórza na Podgórzu w końcu odzyska blask. Co będzie się tu mieścić?
Od lat stojąca na wzgórzu poligonowa wieża ciśnień popada w ruinę. Tak prezentuje się obecnie
Poligonowa wieża ciśnień w Toruniu: tak 122-letni zabytek popadał w ruinę
Wieża ciśnień została zbudowana przez Niemców w 1903 roku. Zaopatrywała w wodę socjalne zaplecze poligonu. Było nim miasteczko barakowe, mogące pomieścić nawet 20 tysięcy szkolących się żołnierzy. Początkowo woda był napędzany za sprawą umieszczonego na szczycie wieży wiatrakowi, później pompy wprawiały w ruch silniki elektryczne.
Wstydliwy zakątek w polskim mieście. Zdjęli szpecące ogrodzenie, a tam niespodzianka
Przez lata nieruchomość na Podgórzu, na której stoi wieża, należała do wojska, oczywiście także polskiego. Na przełomie XX i XXI wieku została przekazana samorządowi Torunia. Znajdował się na niej także budynek sztabowy, który został rozebrany. Przez lata nie było pomysłu na to, jak zagospodarować wieżę. Ta niestety popadała w ruinę, co na łamach "Nowości" opisywał red. Szymon Spandowski.
"Na szczycie wieży wodnej zachował się nawet stary zegar. (...) Trafiła pod skrzydła Zakładu Gospodarki Mieszkaniowej. Trudno było znaleźć nowe zastosowanie dla charakterystycznego obiektu, którego znaczną część zajmują dwa potężne nitowane zbiorniki na wodę. Zgoda, jego adaptacja to poważne i kosztowne zadanie. Właściwe zabezpieczenie nie jest już jednak tak poważnym wyzwaniem... W przypadku wieży pomysłu na przyszłość zabrakło, zaś ochrona zawiodła. Zabytek został zdewastowany przez wandali, kilka razy płonął. Chociaż w 2008 roku znajdował się w niezłym stanie, to w roku 2010 był już ruiną. Wreszcie, pod koniec 2016 roku, Urząd Miasta ogłosił przetarg na opracowanie dokumentacji projektowej, która miała pozwolić na rewitalizację wieży. Wizja, jaka dzięki temu się narodziła, zakłada m.in. rozbudowę obiektu, umieszczenie pod wieżą dodatkowego pomieszczenia" - pisał w 2020 roku Szymon Spandowski.
Zmiana planu i zapis w budżecie: czas na renowację wieży z Podgórza
Wspomnianą dokumentację projektową w 2018 roku przygotowała na zlecenie miasta firma Thermoprojekt Jacek Winogrodzki. O zagospodarowanie dawnej poligonowej wieży ciśnień zaczęło zabiegać także stowarzyszenie Obywatelski Toruń i stojąca na jego czele Danuta Stępkowska. Wsparło ją kilkoro radnych Rady Miasta Torunia kadencji 2018-2024. Efektem było uchwalenie przez to gremium w 2021 roku planu zagospodarowania przestrzennego "Wieża ciśnień". Znalazły się w nim zapisy pozwalające na wykorzystanie obiektu na cele społeczne.
Dodajmy, że dziś zrujnowana wieża stoi na wzgórzu znajdującym się na skraju osiedla mieszkaniowego. Obok powstał plac zabaw. Na szczycie jednego z sąsiednich budynków powstał mural nawiązujący do kolejowych tradycji Podgórza.
- Ten mural to wstęp do tego, co ma się w przyszłości dziać w wieży ciśnień - mówi Danuta Stępkowska.
Mimo uchwalenia planu wieża nadal jest ruiną. Nie ma już zegara na wieży. Sytuacja powinna się w końcu zmienić w przyszłym roku. Znaleźć się mają pieniądze na renowację zabytku. Stosowny zapis w tej kwestii jest w projekcie budżetu Torunia na rok 2026. Zabiegał o niego radny Piotr Lenkiewicz, także radny Bartłomiej Jóźwiak (Koalicja Obywatelska). W wieży ma powstać Centrum Aktywności Lokalnej.
Planowany zakres prac w wieży ciśnień - w ramach Gminnego Programu Rewitalizacji - obejmuje:
- rozbudowę i przebudowę obiektu,
- adaptację na cele społeczności lokalnej,
- dostosowanie obiektu do potrzeb osób z niepełnosprawnościami,
- odbudowę więźby dachowej i wieży zegarowej,
- zagospodarowanie terenu wokół budynku.
Wykonawca renowacji wieży zostanie wyłoniony w przetargu, który ogłosi Urząd Miasta Torunia. Wcześniej Rada Miasta musi zatwierdzić przyszłoroczny budżet z odpowiednim zapisem. Powinno to nastąpić podczas jej sesji zaplanowanej na 18 grudnia.
Koszt renowacji szacowany jest na 3,4 miliona złotych. Jego większość miasto chce pokryć z dofinansowania. 2,7 mln zł na ten cel planuje pozyskać z programu Fundusze Europejskie dla Kujaw i Pomorza.
