Większy KRUS za dzierżawę działek? Prawnik odpowiada

Chodzi o wyrok Sądu Okręgowego w Gorzowie Wielkopolskim w wyroku z 23 maja 2025 r. (sygn. akt VI U 510/24). Konkretnie spór rolnika z prezesem KRUS w sądzie dotyczył dodatkowej składki przy dzierżawie gruntów przez kilku rolników.

Rolnik prowadzi działalność rolniczą. Na podstawie aneksu do umowy dzierżawy wpisano go w miejsce dziadka. Zatem wstąpił w jego prawa z tytułu umowy dzierżawy. Przedmiotem dzierżawy są działki rolne o łącznej powierzchni 93,3200 ha. Prezes KRUS twierdził, że rolnik musi zapłacić dodatkową składkę na KRUS. Chodzi o to, że przekroczył limit powierzchni gruntu z ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników.

Wydzierżawiającymi grunty są także dwie inne osoby. Każda prowadzi osobne gospodarstwo rolne i korzysta z części wydzierżawionych gruntów z wyłączeniem pozostałych.

Rolnik odwołał się od decyzji prezesa KRUS do sądu. Argumentował, że nie powinien zapłacić dodatkowej składki na KRUS.

Czy zapłacę większy KRUS za dzierżawę jeśli wydzierżawiającymi grunty są także dwie inne osoby?

Sąd zmienił decyzję prezesa KRUS. A konkretnie uznał, że rolnik nie musi zapłacić dodatkowej składki przy dzierżawie działek przez kilku rolników.

Rolnik, którego gospodarstwo rolne obejmuje obszar użytków rolnych powyżej 50 ha przeliczeniowych, opłaca dodatkową składkę miesięczną w wysokości:

• 12% emerytury podstawowej — w przypadku gdy gospodarstwo rolne obejmuje obszar użytków rolnych do 100 ha przeliczeniowych,
• 24% emerytury podstawowej — w przypadku gdy gospodarstwo rolne obejmuje obszar użytków rolnych powyżej 100 ha przeliczeniowych do 150 ha przeliczeniowych,
• 36% emerytury podstawowej — w przypadku gdy gospodarstwo rolne obejmuje obszar użytków rolnych powyżej 150 ha przeliczeniowych do 300 ha przeliczeniowych,
• 48% emerytury podstawowej — w przypadku gdy gospodarstwo rolne obejmuje obszar użytków rolnych powyżej 300 ha przeliczeniowych.

Wynika to z art. 17 ust. 4 i 5 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników.

Zgodnie z art. 38 pkt 1 i 3 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników przy ustalaniu podlegania ubezpieczeniu jest domniemanie, że:

• właściciel gruntów zaliczonych do użytków rolnych lub dzierżawca takich gruntów, jeżeli umowa dzierżawy jest potwierdzona przez wójta, właściwego ze względu na miejsce położenia przedmiotu dzierżawy, prowadzi działalność rolniczą na tych gruntach;
• jeżeli własność lub dzierżawa gruntów przysługuje kilku osobom lub jeżeli obowiązek podatkowy spoczywa na kilku osobach — każda z tych osób uczestniczy w prowadzeniu działalności rolniczej.

W ocenie sądu rolnik w omawianej sprawie udowodnił, że nie musi zapłacić dodatkowej składki na KRUS.

Prowadzenie działalności rolniczej wiąże się ściśle z wykonywaniem pracy w tym gospodarstwie lub wykonywaniem innych zwykłych czynności związanych z prowadzeniem takiej działalności. Praca ta nie musi mieć charakteru pracy fizycznej. Może to być np. zarządzanie gospodarstwem. W takim przypadku zarządzanie gospodarstwem powinno jednak mieć charakter zawodowej, stałej, osobistej działalności rolniczej, mającej charakter pracy lub innych czynności wiążących się z prowadzeniem gospodarstwa.

Zdaniem sądu postępowanie dowodowe w omawianej sprawie wykazało, że pomimo wydzierżawiania wspólnie przez rolnika i dwie inne osoby gruntów o powierzchni 93,3603 ha fizycznego, tj. 85,77 ha przeliczeniowego, każdy z nich posiada odrębne gospodarstwo rolne. Świadczy o tym umowa stwierdzająca fizyczny podział nieruchomości. Ponadto rolnik dołączył dokumenty, które potwierdzają, że jego dziadek korzystał z gruntów o powierzchni znacznie mniejszej niż 50 ha. Dodatkowo w sprawie na korzyść rolnika zeznali świadkowie.

W konsekwencji sąd uznał, że rolnik nie przekroczył wymaganej powierzchni gruntów i nie musi płacić dodatkowej składki na KRUS.