Posiadanie w życiu celu obniża ryzyko demencji aż o 28 procent

Badania nad tzw. Niebieskimi Strefami (Blue Zones) - regionami, w których ludzie często dożywają sędziwego wieku - wykazały, że poczucie, że mamy w życiu cel rzeczywiście może przedłużać życie. teraz uczeni z Uniwersytetu Kalifornijskiego w Davis odkryli, iż poczucie celu może przynosić jeszcze jedną korzyść wraz z wiekiem: niższe ryzyko demencji.

Badanie objęło ponad 13 tysięcy dorosłych w wieku powyżej 45 lat wzwyż i trwało nawet do 15 lat.

Uczestnicy, którzy deklarowali silniejsze poczucie sensu w życiu, mieli o około 28 proc. niższe ryzyko wystąpienia zaburzeń poznawczych, w tym łagodnych zaburzeń poznawczych i demencji. Efekt ochronny był widoczny we wszystkich grupach rasowych i etnicznych.

Pozostawał istotny nawet po uwzględnieniu poziomu wykształcenia, objawów depresji oraz obecności genu APOE4, znanego czynnika ryzyka choroby Alzheimera.

- Wyniki pokazują, że poczucie sensu życia pomaga mózgowi zachować odporność wraz z wiekiem - mówi prof. Aliza Wingo z UC Davis. - Nawet u osób z genetycznym ryzykiem choroby Alzheimera poczucie celu wiązało się z późniejszym początkiem i mniejszym prawdopodobieństwem rozwoju demencji - dodaje.

Badania nad starzeniem się wskazują, że szeroka gama działań daje seniorom poczucie celu, określane czasem japońskim terminem "ikigai". Mogą to być:

• Relacje: opieka nad rodziną, spędzanie czasu z wnukami, wspieranie współmałżonka lub przyjaciela.
• Praca lub wolontariat: kontynuacja pracy zawodowej, mentoring, działalność na rzecz społeczności.
• Duchowość lub wiara: praktyki religijne, duchowe, udział w społeczności opartej na wierze.
• Cele osobiste: rozwijanie hobby, nauka nowych umiejętności, wyznaczanie i osiąganie własnych kamieni milowych.
• Pomoc innym: akty dobroci, filantropia, opieka, działalność rzecznicza.

Naukowcy odkryli również, że osoby z silniejszym poczuciem sensu doświadczały osłabienia funkcji poznawczych później niż osoby z niższym poczuciem celu. Średnie opóźnienie było skromne - o około 1,4 miesiaca w okresie ośmiu lat, po uwzględnieniu wieku, wykształcenia, objawów depresyjnych i czynników genetycznych. Jednak w porównaniu z obecnie dostępnymi terapiami różnica ta jest znacząca.

- Podczas gdy leki, takie jak lekanemab i donanemab, mogą w niewielkim stopniu opóźniać objawy zaburzeń poznawczych w chorobie Alzheimera, wiążą się one z ryzykiem i kosztami - mówi Nicholas C. Howard z UC Davis. - Poczucie sensu życia jest darmowe, bezpieczne i dostępne. Można je budować poprzez relacje, cele i znaczące aktywności - dodaje.

Wszyscy uczestnicy na początku mieli prawidłowe funkcje poznawcze. Badacze wykorzystali siedmiopunktowy kwestionariusz z Ryff Measures of Psychological Well-being. Uczestnicy odpowiadali na sześciostopniowej skali (od "zdecydowanie się zgadzam" do "zdecydowanie się nie zgadzam") na stwierdzenia takie jak: "Jestem aktywną osobą w realizacji planów, które sobie wyznaczam" czy "Mam poczucie kierunku i celu w życiu". Odpowiedzi oceniano i uśredniano, uzyskując wynik od 1 do 6 - wyższe wartości wskazywały na silniejsze poczucie sensu życia.

Stan funkcji poznawczych monitorowano co dwa lata za pomocą telefonicznego testu. Naukowcy podkreślają, że badanie ma wiele mocnych stron, m.in. dużą liczebność próby. Jednak jego ograniczeniem jest to, że choć wykazano związek, nie dowiedziono, że silniejsze poczucie celu powoduje niższe ryzyko demencji.

Wsparcie dla roli dobrostanu psychicznego

Mimo to wyniki potwierdzają, że dobrostan psychiczny odgrywa kluczową rolę w zdrowym starzeniu się - podkreśla prof. neurologii Thomas Wingo, współautor badania. Ma on nadzieję, że przyszłe badania sprawdzą, czy interwencje budujące poczucie celu mogą pomóc w zapobieganiu demencji.

- To, co ekscytujące w tym badaniu, to fakt, że ludzie mogą niejako ‘wymyśleć się' w lepsze zdrowie. Poczucie sensu życia to coś, co możemy pielęgnować. Nigdy nie jest za wcześnie ani za późno, by zacząć zastanawiać się, co nadaje naszemu życiu znaczenie - uważą prof. Wingo.

Na podstawie:

Purpose in Life Linked to 28% Lower Risk of Cognitive Impairment and Dementia