Jubileusz Krainy w kratę. Okolicznościowa konferencja w Swołowie

Podczas konferencji ph. „Kraina w kratę – przeszłość, teraźniejszość – przyszłość”, głos zabrali eksperci i osoby od lat zaangażowane w budowanie tożsamości „Krainy w kratę”. Elżbieta Szalewska przypomniała genezę samego hasła, które zrodziło się trzy dekady temu przy okazji wystawy zorganizowanej przez Wojewódzkie Biuro Planowania Przestrzennego w Słupsku. Joanna Orłowska opowiedziała o roli organizacji społecznych w promowaniu innowacyjnych produktów turystycznych, a Marek Biernacki i Dawid Gonciarz przedstawili początki rewitalizacji Ustki i Swołowa.

O współczesnym produkcie turystycznym i działalności Zagrody Inicjatyw Twórczych opowiedział Zbigniew Gach, dyrektor Centrum Kultury i Biblioteki Publicznej Gminy Redzikowo.

Konferencja była także okazją do inauguracji III edycji Pomorskiej Akademii Planowania Przestrzeni Publicznej. Tak jak przed 30 laty inicjatywa „Krainy w kratę” zrodziła się w środowisku planistów, tak i dziś to właśnie studenci Uczelni Fahrenheita – Politechniki Gdańskiej, Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego oraz Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku – będą wypracowywać nowe pomysły dla przestrzeni publicznej Swołowa i okolicznych wsi. Współpracę tę przypieczętowano podpisaniem porozumienia pomiędzy Gminą Redzikowo reprezentowaną przez wójt Barbarę Dykier, a Pomorskim Biurem Planowania Regionalnego reprezentowanym przez Jakuba Pietruszewskiego.

Podczas konferencji nastąpiło również uhonorowanie najbardziej zasłużonych działaczy i przyjaciół „Krainy w kratę”. Upominki i podziękowania wręczyła wójt Gminy Redzikowo Barbara Dykier.

Organizatorami wydarzenia były Gmina Redzikowo i Muzeum Kultury Ludowej Pomorza w Swołoiwe. Część artystyczną uświetnił koncert akordeonowy w wykonaniu Michała Galińskiego.

Swołowo, wieś położona 14 kilometrów na północny zachód od Słupska, to wyjątkowa miejscowość o historycznym układzie przestrzennym i zachowanym zespole budownictwa ryglowego zwanego popularnie „w kratę”.  Nazwa odnosi się do charakterystycznego budownictwa wiejskiego w tej części Pomorza, czyli symetrycznego układu konstrukcji szkieletowej oraz wypełnienia kwater bielone wapnem nadają budynkom efekt wizualny przypominający kratownicę.

Ten typ budownictwa wiejskiego pojawił się pod koniec XVIII i był kontynuowany przez cały wiek XIX, aż do początku XX wieku.

Granice Kraina w Kratę są umowne. To obszar położony w pasie nadmorskim, długości około 80 km i szerokości około 40-50 km, ciągnącym się od Łeby na wschodzie do Darłowa na zachodzie. Od południa obszar ogranicza droga krajowa nr 6.

Swołowo zalicza się do najstarszych wsi w regionie słupskim. Pierwsze pisemne wzmianki o niej pochodzą z 1230 roku, kiedy to sławieński książe nadał ją zakonowi Joannitów sprowadzonemu do Starego Sławna. Nadanie wsi „Zelov” lub „Zwolov” potwierdził w 1240 roku gdański książe Świętopełk II.

Dzięki unikalnym walorom architektonicznym i kulturowym, wieś uznawana jest za „stolicę Krainy w kratę” i Europejską Wieś Dziedzictwa Kulturowego. Centralna owalnica z gotyckim kościołem, stawem i historycznymi zagrodami tworzy niepowtarzalny klimat, będący żywą lekcją historii Pomorza.

Unikalny zabytkowy charakter Swołowa sprawił, że w 2008 roku w jednej z zagród utworzono Muzeum Kultury Ludowej Pomorza. Placówka nie tylko gromadzi i prezentuje zbiory z zakresu historii Pomorza Środkowego, kultury materialnej i niematerialnej regionu. Zajmuje się również edukacją oraz organizuje imprezy plenerowe.