Równonoc jesienna 2025: Którego dnia i jak się przygotować?

Równonoc (inaczej ekwinokcjum) to zjawisko astronomiczne, które występuje dwa razy w roku - wiosną i jesienią. W tym czasie dzień i noc trwają mniej więcej tyle samo czasu, czyli po ok.12 godzin.

Równonoc jesienna często kojarzy się z dożynkami, czyli świętem plonów i wdzięczności za obfite zbiory. Dla wielu starożytnych kultur był to czas refleksji nad przemijaniem i przygotowaniem na nadchodzącą zimę

Zmiany pogodowe, zmniejszenie ilości światła dziennego oraz chłodniejsze temperatury mają dla nas oczywiście swoje konsekwencje. Do nich zaliczamy zmęczenie i spadek energii. Krótsze dni i mniejsza ilość światła słonecznego mogą obniżać poziom energii i wpływać na produkcję melatoniny, co może prowadzić do problemów ze snem.

Może nas dotknąć sezonowe zaburzenia afektywne (SAD), tzw. depresja zimowa. Objawia się ona apatią, spadkiem nastroju i brakiem motywacji. Często jest to wynik niedoboru światła, który wpływa na poziom serotoniny - hormonu odpowiedzialnego za regulację nastroju. Chłodniejsze dni ograniczają aktywność fizyczną na zewnątrz. Może to prowadzić do przyrostu masy ciała, a także do osłabienia odporności.

Ważna jest dieta. Korzystajmy z warzyw, które jesienią są maksymalnie odżywcze. Wystarczy włączyć do diety produkty sezonowe, tj. dynia, buraki, marchew, ziemniaki, kapusta, brukselka, jabłka i gruszki. Pamiętajmy o większym spożyciu witaminy C (znajdziemy ją w cytrusach, kiwi, papryce, kiszonkach), która pomaga chronić organizm przed przeziębieniami.

Warto też postawić na tłuszcze omega-3. Spożywanie tłustych ryb oraz orzechów wspiera zdrowie mózgu i pomaga w walce z sezonowymi zaburzeniami nastroju.

W chłodniejszych miesiącach warto bowiem wprowadzić do diety więcej ciepłych, rozgrzewających posiłków, takich jak zupy, gulasze czy kasze, które są łatwostrawne i dostarczają energii na dłużej. Nie rezygnujmy z aktywności fizycznej, mimo że pogoda jej nie sprzyja. Zwykły spacer na świeżym powietrzu polepszy nam nastrój w dzień i sen nocą. Mówi się, że dla osoby dorosłej optymalna dawka snu to 7-8 godzin.

Co roku jesteśmy świadkami tego, jak drzewa liściaste zrzucają liście, które wcześniej robią się kolorowe. To jesienne "kolorowanie" zwiększa się, kiedy fotosynteza zwalnia, a chlorofil rozkłada się, co odsłania inne pigmenty. Potem liście opadają, aby zminimalizować utratę wody przez proces parowania.

W tym samym czasie rośliny wieloletnie (np. byliny, takie jak piwonie i hosty) przechodząc w stan uśpienia, aby oszczędzać energię. Ich liście zamierają, a energia jest gromadzona w korzeniach, co pozwala im przetrwać chłodne miesiące i odrodzić się na wiosnę.

Ten proces dotyczy także zwierząt. Niedźwiedzie przygotowują się na zimę, jedząc intensywnie wczesną jesienią, aby zgromadzić zapasy tłuszczu, które pomogą im przetrwać okres hibernacji. Jeleniom i inne zwierzęta futerkowe zaczynają gęstnieć futro, które chroni je przed zimnem.

Wiewiórki jesienią intensywnie gromadzą orzechy, nasiona i inne produkty spożywcze, które ukrywają w różnych miejscach, aby móc z nich korzystać zimą. Dzięki tej strategii są w stanie przetrwać zimowy czas, gdy dostęp do jedzenia jest ograniczony.

Wiele gatunków ptaków, takich jak bociany, żurawie czy jaskółki, migruje na południe w poszukiwaniu cieplejszego klimatu i większej ilości pożywienia. Migracja to ich sposób na uniknięcie zimowych niedogodności w swoim naturalnym środowisku.