Leczyła się jadem pszczelim. Zmarła w męczarniach

Apiterapia to dziedzina medycyny naturalnej wykorzystująca produkty pszczele – miód, propolis, pyłek kwiatowy, pierzgę, mleczko pszczele, a także jad pszczeli. Najbardziej kontrowersyjną jej odmianą jest apitoksynoterapia, czyli leczenie jadem pszczelim.

Metoda ta polega na celowym wprowadzaniu jadu do organizmu – najczęściej poprzez bezpośrednie użądlenie przez pszczoły lub iniekcje preparatów zawierających apitoksynę. Współcześnie zabiegi te wykonuje się zarówno w gabinetach medycyny estetycznej, jak i w niektórych klinikach oraz ośrodkach spa. Cena jednej sesji waha się od 30 do 500 zł, w zależności od rodzaju zabiegu i miejsca jego wykonania.

Jad pszczeli od tysięcy lat stosowany był w leczeniu chorób reumatycznych, bóli stawów i nerwobóli. Współczesne badania potwierdzają jego silne działanie przeciwzapalne i przeciwbólowe, jednak równocześnie wskazują na wysokie ryzyko powikłań, zwłaszcza u osób z alergią na produkty pszczele.

Najgroźniejszym skutkiem ubocznym apiterapii jest wstrząs anafilaktyczny – gwałtowna, zagrażająca życiu reakcja organizmu na jad owadów.

Najgłośniejszym przypadkiem śmiertelnych powikłań po apiterapii była śmierć 55-letniej kobiety z Hiszpanii, szeroko opisana w międzynarodowej prasie medycznej w 2018 roku. Kobieta przez dwa lata regularnie poddawała się apitoksynoterapii w jednym z madryckich gabinetów, mając nadzieję na złagodzenie dolegliwości reumatycznych.

Wcześniejsze sesje nie powodowały poważnych skutków ubocznych – organizm pacjentki tolerował jad. Jednak podczas jednej z kolejnych wizyt doszło do gwałtownej reakcji anafilaktycznej: pojawiły się duszności, obrzęk, spadek ciśnienia i utrata przytomności.

Mimo natychmiastowej reanimacji i przewiezienia do szpitala, kobieta zapadła w śpiączkę, a po kilku tygodniach zmarła z powodu niewydolności wielonarządowej. Lekarze podkreślali, że nawet osoby, które wcześniej dobrze znosiły apiterapię, mogą w każdej chwili doświadczyć śmiertelnej reakcji alergicznej.

Przypadek ten stał się symbolem zagrożeń związanych z alternatywnymi metodami leczenia i przestrogą dla pacjentów oraz terapeutów.

Apiterapia zyskała rozgłos także dzięki celebrytom i influencerom. Gwyneth Paltrow, amerykańska aktorka i właścicielka portalu Goop, publicznie promowała terapię jadem pszczelim jako sposób na odmłodzenie skóry i poprawę zdrowia.

Jej rekomendacje spotkały się z krytyką lekarzy i naukowców, którzy podkreślali brak dowodów na skuteczność oraz wysokie ryzyko powikłań. Przypadek śmierci Hiszpanki stał się argumentem w debacie o odpowiedzialności gwiazd za promowanie niezweryfikowanych i potencjalnie niebezpiecznych praktyk zdrowotnych.

W mediach pojawiały się liczne ostrzeżenia przed samodzielnym stosowaniem apiterapii i korzystaniem z usług osób bez odpowiednich kwalifikacji. W wielu krajach zabiegi z użyciem jadu pszczelego mogą być legalnie wykonywane wyłącznie przez lekarzy lub wyszkolonych terapeutów, a osoby z alergią na produkty pszczele powinny bezwzględnie unikać tego rodzaju terapii.

Wstrząs anafilaktyczny to najgroźniejsza reakcja alergiczna, która może wystąpić po użądleniu przez pszczołę, nawet jeśli wcześniejsze kontakty z jadem przebiegały bez powikłań.

Objawy pojawiają się zwykle w ciągu kilku minut: obrzęk języka i gardła, duszności, spadek ciśnienia, pokrzywka, nudności, a nawet utrata przytomności i zatrzymanie akcji serca. W przypadku braku natychmiastowej pomocy – przede wszystkim podania adrenaliny – śmierć może nastąpić bardzo szybko.

Szacuje się, że alergię na jad pszczeli ma około 3% dorosłych, a reakcje anafilaktyczne po użądleniu prowadzą do śmierci u 2–3% osób, u których wystąpił wstrząs. Nawet osoby, które przez lata poddawały się apiterapii bez powikłań, nie są całkowicie bezpieczne – układ immunologiczny może zareagować gwałtownie w każdej chwili.