Stres osłabia funkcje poznawcze, pomimo innych czynników ochronnych

Choć stymulujące umysł aktywności i doświadczenia życiowe mogą poprawiać funkcje poznawcze u pacjentów klinik pamięci, stres osłabia to korzystne działanie, ostrzegają eksperci z Karolinska Institutet w Szwecji.

Już pod koniec lat 80. naukowcy odkryli, że u niektórych osób, które za życia nie wykazywały widocznych objawów demencji, występowały zmiany w mózgu charakterystyczne dla zaawansowanego stadium choroby Alzheimera. Od tego czasu wysunięto hipotezę, że tzw. rezerwa poznawcza może tłumaczyć ten ochronny efekt u części osób.

Stymulujące poznawczo i wzbogacające doświadczenia życiowe oraz zachowania, takie jak wyższe wykształcenie, złożona praca zawodowa, kontynuowanie aktywności fizycznej i rekreacyjnej oraz zdrowe relacje społeczne, pomagają budować rezerwę poznawczą.

Jednakże wysoki lub przewlekły poziom stresu wiąże się z ograniczeniem kontaktów społecznych, utrudnieniem udziału w aktywnościach fizycznych i rekreacyjnych oraz zwiększonym ryzykiem demencji.

Naukowcy z Karolinska Institutet zbadali teraz związek pomiędzy rezerwą poznawczą, funkcjami poznawczymi i biomarkerami choroby Alzheimera u 113 osób.

Sprawdzili również, czy ten związek jest modyfikowany przez stres fizjologiczny (poziom kortyzolu w ślinie) oraz stres psychologiczny (odczuwany subiektywnie).

Stwierdzono, że większa rezerwa poznawcza sprzyja poprawie funkcji poznawczych, jednak co ciekawe, stres fizjologiczny osłabiał ten związek.

- Wyniki te mogą mieć znaczenie kliniczne, ponieważ coraz więcej badań sugeruje, że ćwiczenia uważności i medytacja mogą obniżać poziom kortyzolu i poprawiać funkcje poznawcze - mówi dr Manasa Shanta Yerramalla z Karolinska Institutet.

- Różne strategie zarządzania stresem mogą być dobrym uzupełnieniem istniejących interwencji stylu życia w profilaktyce choroby Alzheimera - wskazuje dr Yerramalla.

Stosunkowo niewielka liczba uczestników ogranicza możliwość wyciągania jednoznacznych wniosków, jednak wyniki można uogólnić na podobne grupy pacjentów.

Co więcej, ponieważ stres zaburza sen, a to z kolei negatywnie wpływa na funkcje poznawcze, naukowcy uwzględnili stosowanie leków nasennych; nie uwzględnili jednak innych aspektów snu, które mogą wpływać na funkcje poznawcze. - Będziemy kontynuować badania nad związkiem pomiędzy stresem a zaburzeniami snu i tym, jak wpływa to na rezerwę poznawczą u pacjentów z problemami z pamięcią - zapowiada dr Yerramalla.

Na podstawie:

How stress knocks out your cognitive reserve