Biedaczów: Jakub Tokarz uhonorowany za pomoc Żydom. Wzruszająca uroczystość
W uroczystości w Biedaczowie uczestniczyło wielu mieszkańców i oficjalnych gości
W tym artykule:
"Można się spodziewać wszystkiego". Eksperta przed spotkaniem w Moskwie
Karol Madaj, p.o. dyrektora Instytutu Pileckiego podczas uroczystości w Biedaczowie zwrócił uwagę, że postawiony obelisk jest jedynym miejsce poświęconym rodzinie Rimlerów, ofiarom Holocaustu, gdyż nie wiadomo, gdzie zostały ukryte przez Niemców ich szczątki. Obelisk stoi w pobliżu dawnego domu Jakuba Tokarza i dawnej szkoły, do której chodziły jego dzieci.
Jakub Tokarz zdał życiowy egzamin
Mówiąc natomiast o znaczeniu bohaterskiego czynu Jakuba Tokarza, który ukrywał w swoim gospodarstwie rodzinę Rimlerów, dyr. Madaj przywołał postać cadyka Elimelecha z pobliskiego Leżajska, który najbardziej bał się po śmierci sądu Bożego i tego o co zapyta się go Bóg, czy był Mojżeszem, czy też Elimelechem z Leżajska.
- Bóg może mnie zapytać, czy byłem Elimelechem z Leżajska - przywoływał przypowieść o cadyku cudotwórcy Karol Madaj. - Elimelech zawsze podkreślał, że trzeba odkrywać swoje talenty i odkryć cząstkę Boga, która jest w nas od stworzenia świata. Historia o Jakubie Tokarzu jest historią człowieka, który stając na sądzie nie musiał mówić, że jest kimś innym. On mógł powiedzieć: jestem Jakubem Tokarzem. I to była jego zasługa. On zrobił to, co mógł zrobić najlepiej w danej sytuacji, w tej sytuacji, w jakiej znalazł się w czasie okupacji - powiedział Karol Madaj.
Jakub Tokarz jest częścią naszej wspólnej historii
Sylwia Dąbek, prawnuczka Jakuba Tokarza, podziękowała w imieniu rodziny za uroczystość. Podziękowała też księżom z parafii w pobliskim Gwizdowie za duchowe wsparcie oraz za pielęgnowanie pamięci o jej pradziadku wśród parafian. W kościele w Gwizdowie umieszczona jest tablica upamiętniająca czyn Jakuba Tokarza.
Sylwia Dąbek podkreśliła, że Jakub Tokarz był prostym człowiekiem,
"ale w czasie wojny dokonał czegoś niezwykłego, dał schronienie znajomej rodzinie żydowskiej, choć wiedział, że może za to zapłacić życiem i zapłacił".
- Pamięć o Jakubie Tokarzu to nie tylko historia mojej rodziny, to część naszej wspólnej historii o odwadze, miłości i poświęceniu - zwróciła się do zebranych Sylwia Dąbek.
Niewielki pomnik z tablicą poświęcił bp diecezji zamojsko-lubaczowskiej Marian Rojek.
- Niech ten obelisk nam i przyszłym pokoleniom przypomina o wezwaniu Boga do miłowania Jego i bliźniego - tymi słowami zakończył biskup modlitwę.
Jakub Tokarz i rodzina Rimlerów została upamiętniona przez Instytut Pileckiego w Warszawie w myśl programu "Zawołani po imieniu". Program oddaje sprawiedliwość heroicznej postawie Polaków, którzy świadomie ryzykowali życie własne i swoich najbliższych, aby nieść pomoc Żydom i zapłacili za to najwyższą cenę. Każde upamiętnienie zostaje poprzedzone badaniami historycznymi.
Jedna z pierwszych ofiar Niemców
Historyk Instytutu Pileckiego Kamil Kopera ustalił, że pod koniec maja 1942 roku Hersch Rimler wraz z żoną Itą i córkami bliźniaczkami Rachelą i Chaną oraz najmłodszą Adelą opuścili getto (nie wiadomo do końca jakie) w poszukiwaniu bezpiecznego schronienia. Trafili do Biedaczowa. Hersch, który mieszkał z rodziną przed wojną w Żołyni, znał Jakuba Tokarza. Jakub ukrył całą piątkę na strychu budynków gospodarczych. Wkrótce Ita i Adela przeniosły się do sąsiadów Tokarzów.
Rimler oraz bliźniaczki przetrwali u Tokarza kilka dni. Zostali wydani na początku czerwca 1942 r. prawdopodobnie przez jednego z mieszkańców wsi. Zostali zastrzeleni przez Niemców w Giedlarowej. Żona Ita i córka Adela zginęły w niewiadomych okolicznościach.
Jakub Tokarz spędził kilka dni w areszcie w Leżajsku. Rodzina próbowała go wykupić. Ostatecznie został zastrzelony 11 czerwca 1942 r. na cmentarzu w Leżajsku przez volksdeutscha wykonującego rozkaz Niemców. Jakub Tokarz spoczywa na tym cmentarzu w pobliżu miejsca egzekucji. Jak podkreśla Kamil Kopera, był jednym z pierwszych Polaków na terenie dzisiejszego Podkarpacia zabitych przez Niemców za pomoc Żydom. Za swój czyn został uznany w 1988 r. za Sprawiedliwego wśród Narodów Świata.
Wielu "Zawołanych po imieniu"
Województwo podkarpackie jest w czołówce "Zawołanych po imieniu".
- 24 marca 2024 r. w Brzózie Królewskiej powstało upamiętnienie Katarzyny i Sebastiana Kazaków.
- 22 czerwca 2022 r. upamiętniono w Brzostku Jana Jantonia oraz Apolonię i Stanisława Gaconiów.
- 29 listopada 2022 r. w Rzeszowie postawiono obelisk na cześć Michała Stasiuka.
- 3 września 2023 r. w Markowej została włączona do programu rodzina Ulmów.
- 3 grudnia 2023 r. w Łańcucie upamiętniono Anielę Nizioł.
