Prawie 100 tysięcy wiz wydanych poza procedurą? Prokuratura sprawdza, kto przekroczył prawo

Poland. Business Harbour to uruchomiony pięć lat temu program wizowy, który pierwotnie miał być narzędziem wsparcia dla cudzoziemców z branży technologii informacyjno-komunikacyjnych. Chodziło głównie o Białorusinów, którzy chcieli opuścić swój kraj w związku z represjami Aleksandra Łukaszenki po sfałszowanych wyborach prezydenckich na Białorusi. Program pozwalał na legalny pobyt i pracę w naszym kraju bez konieczności uzyskiwania zezwolenia, które wcześniej było wymagane od wszystkich obcokrajowców.

Jednak jak się okazuje, program nigdy nie został formalnie zatwierdzony przez Radę Ministrów, a jego zasady nie zostały wprowadzone do systemu prawnego. Pomimo tego, do polskich konsulatów na całym świecie trafiały pisma zawierające instrukcje dotyczące preferencyjnego traktowania określonych wniosków wizowych.

- W pismach instruowano konsulów między innymi o priorytetowym rozpatrywaniu wniosków wizowych obywateli Białorusi z sektora technologii informacyjno-komunikacyjnych zakwalifikowanych do programu oraz wydawaniu im i ich rodzinom wiz z adnotacją "Poland. Business Harbour". Ponadto zalecano akceptować wnioski także od osób innych narodowości, jeśli pracowały dla firm relokujących się do Polski - na podstawie wniosku ich pracodawcy, który wcześniej otrzymał odpowiednie rekomendacje. Program miał być również rozszerzony na kolejne kraje, a także na kolejne firmy i specjalistów branży IT - informuje Prokuratura Okręgowa w Zielonej Górze.

Postępowanie zostało zainicjowane na podstawie zawiadomień złożonych przez Komisję Śledczą Sejmu RP X kadencji oraz Najwyższą Izbę Kontroli. W obu dokumentach wskazano szereg nieprawidłowości, które mogą sugerować przekroczenie uprawnień i niedopełnienie obowiązków przez funkcjonariuszy publicznych, w tym pracowników Ministerstwa Spraw Zagranicznych.

Według ustaleń śledczych, opisane działania mogły skutkować wydaniem ponad 95 tysięcy wiz z adnotacją "PBH", w trybie nieprzewidzianym przez ustawę o cudzoziemcach. Skala jest więc ogromna i stawia pod znakiem zapytania nie tylko legalność całego procesu, ale także jego bezpieczeństwo oraz odporność na możliwe nadużycia.

- Postępowanie znajduje się na początkowym etapie i prowadzone jest w sprawie. Oznacza to, że na razie nie przedstawiono zarzutów żadnym konkretnym osobom, ale śledczy będą badać, czy doszło do przestępstw urzędniczych - tłumaczy zielonogórska prokuratura.

Na razie nie wiadomo, kto poniesie odpowiedzialność za ewentualne nieprawidłowości. Wśród nazwisk krążących nieoficjalnie w kuluarach pojawiają się byli wysocy urzędnicy MSZ oraz osoby związane z ówczesnym kierownictwem resortów odpowiedzialnych za program. Choć inicjatywa przez długi czas uchodziła za przykład sukcesu - szczególnie w kontekście relokacji innowacyjnych firm i przyciągania talentów technologicznych do Polski - obecne doniesienia stawiają ten obraz pod znakiem zapytania. Czy szczytne założenia nie stały się przykrywką dla systemowego obchodzenia prawa?